Mẹ 9X gợi ý làm nhiều món sữa hạt bổ dưỡng giúp con tăng cân

Mong muốn con được lớn lên khỏe mạnh, chị Vân Anh đã tìm tòi cách làm sữa hạt cho con uống hàng ngày.

Bà mẹ trẻ Nguyễn Thị Vân Anh hiện đang là nghiên cứu viên chuyên ngành Việt Nam học. Chị sống cùng chồng và một bé trai 14 tháng tuổi ở Hà Nội. Ngoài việc học tập, chăm sóc gia đình, chị luôn muốn được đồng hành cùng con từ những điều nhỏ nhất. Xây dựng thực đơn hàng ngày với đa dạng các loại sữa hạt cũng là một trong những cách giúp bé có thêm nguồn dinh dưỡng an toàn cho việc phát triển toàn diện.

Chị Vân Anh và con trai.

Bố và con trai.

Cùng trò chuyện với chị Vân Anh để có thêm kinh nghiệm làm sữa hạt đúng cách cho con:

- Chào chị, chị có thể cho biết lý do đặc biệt gì giúp chị quyết định làm sữa hạt cho con?

- Cơ duyên đưa mình đến với sữa hạt không phải tình cờ. Ngày mình còn nhỏ, mẹ mình hay làm sữa bắp, sữa gạo mỗi cuối tuần. Hương vị dân dã đó theo mình tới giờ, khi đã làm mẹ và có con đang ở tuổi ăn dặm. May mắn là càng tìm hiểu mình càng thấy sữa hạt rất bổ dưỡng - giàu calci, protein và chất xơ, lại lành tính hơn sữa bò trong bối cảnh biến đổi gen và mặt trái của chăn nuôi công nghiệp. Tùy sự kết hợp hạt, đậu với ngũ cốc, rau củ quả sẽ cho thành phẩm là những hương vị rất riêng.

- Thời gian đầu con phản ứng thế nào khi mẹ cho uống sữa hạt? Chị cho con uống sữa hạt từ khi con bao nhiêu tháng tuổi?

- Bé con nhà mình trải nghiệm sữa hạt lần đầu khi 6,5 tháng tuổi. Mới đầu chỉ là sữa yến mạch, sữa hạt sen và sữa bắp, không kết hợp củ quả cũng không thêm gia vị. Đặc điểm của sữa hạt là độ sánh, sệt, gần như cháo rây loãng cho trẻ mới bắt đầu ăn dặm kiểu Nhật, vì vậy bé rất hợp tác.

Bé nhà chị rất thích các món sữa hạt mẹ làm.

- Khi làm sữa hạt cho con cần chú ý gì khi ngâm hạt, nấu sữa, pha chế để giúp sữa ngon, đảm bảo dinh dưỡng?

- Khi làm sữa hạt cho con, mình cũng tìm hiểu khá kỹ lưỡng việc chế biến như thế nào cho đúng cách:

1. Ngâm hạt: Các loại hạt và ngũ cốc đã được tạo hóa thiết lập cơ chế tự bảo vệ, đến khi gặp điều kiện thích hợp mới nảy mầm. Khi chưa qua xử lý, trong nó có chứa nhiều chất ức chế dinh dưỡng và chất độc, chính là chất ức chế enzyme - làm khó tiêu; phytates (phytic acid) - giảm hấp thụ và dễ thiếu hụt khoáng chất; polyphenol (tannin), và goitrogens.

Việc ngâm hạt sẽ giúp: trung hòa chất ức chế enzyme, loại bỏ hoặc giảm phytic acid và tannin, khuyến khích sản xuất enzyme có lợi, phá vỡ gluten giúp dễ tiêu, làm cho protein ở dạng dễ hấp thụ, phòng ngừa thiếu hụt khoáng chất và loãng xương...

Mỗi loại hạt sẽ có thời gian ngâm khác nhau (bảng Việt hóa đi kèm), và còn tùy nguyên liệu mẹ chọn: kê đã tách vỏ hoặc chưa, yến mạch nguyên hạt hay cán mỏng, hạt bí đã sấy hay còn sống... Thời gian ngâm có thể rút ngắn khi sử dụng nước ấm. Nếu ngâm hạt trong thời tiết quá nóng buộc phải di chuyển đến chỗ mát, nên phủ thêm lớp vải màn tránh bụi, khuyến khích thay nước vài lần lúc ngâm.

Các chuyên gia thực dưỡng khuyên nên sử dụng nước muối hoặc nước ấm hòa dung dịch có tính axit, ví dụ chanh hoặc dấm táo. Sau khi ngâm cần loại bỏ nước ngâm, đãi sạch, để ráo, khi đun vớt bỏ bọt. Có thể lưu trữ trong tủ lạnh để sẵn dùng hoặc rang thơm nhẹ. Nếu có thể ngâm nảy mầm là tốt nhất, giá trị dinh dưỡng sẽ gia tăng gấp bội, để nảy mầm sau quá trình ngâm như bảng hướng dẫn, mẹ cần vớt ra để ráo, rải hạt lên khăn xô mỏng, trong hộp mở nắp, để nơi thoáng khí, tránh ánh sáng trực tiếp, và tiếp ẩm thường xuyên bằng bình xịt phun sương.

Không mất nhiều thời gian vẫn làm được những món sữa hạt thơm ngon.

Ngâm hạt.

Chị Vân Anh còn làm sữa dừa mix với các món sữa hạt.

2. Chế biến:

Chất tạo vị: Mình dùng chà là, kỷ tử, các loại quả mọng sấy khô, mật gạo nâu, mật ong, đường dừa, đường thốt nốt; tùy màu và vị sữa mong muốn mà mẹ phối hợp. Trẻ trên 1 tuổi mới nên sử dụng các chất tạo ngọt như mật và đường nha. Có thể dùng thêm các loại bơ (bơ dừa, bơ hạt bí nảy mầm, bơ đậu phộng, bơ hạnh nhân) sẽ cho sữa vị béo và thơm ngon lạ.

Chất tạo hương: Chiết xuất vanilla và bột quế, lá nếp, sẽ cho hương ngây ngất.

Kết hợp: Điều này mình học từ Thực dưỡng: Protein động vật hay thực vật được cấu tạo bởi các axit amin nối với nhau, tưởng tượng protein là một đoàn tàu thì các axit amin chính là các toa của đoàn tàu. Protein động vật có cấu trúc phức tạp mà đầy đủ axit amin, trong khi đó các loại đậu thiếu axit amin tên méthionine mà lại giàu axit amine tên lysine, còn ngũ cốc ngược lại, ít axit amin tên lysine nhưng giàu axit amin tên méthionine. Việc kết hợp 1 phần đậu, hạt và một phần ngũ cốc sẽ giúp có đủ 2 loại axit amin là méthionine và lysine, ghép lại thành protein giống của động vật.

Nên kết hợp các loại ngũ cốc và hạt, đậu có độ nở/bột cao tức đặc, sánh, sệt (đậu gà, đậu lăng, yến mạch, hạt sen, đậu đen, đậu đỏ, đậu xanh...) với hạt có tính dầu (macca, óc chó, gai dầu, bí, hướng dương...) sẽ dễ uống và tăng độ ngậy. Hạt có tính béo với đậu, hạt có tính thanh giúp trung hòa tránh ngấy; hay ngũ cốc với rau, củ, quả theo mùa (phổ biến là bơ, thanh long đỏ, xoài, khoai lang tím/mật, bí đỏ, bắp...) giúp dễ tiêu hóa.

Chế biến:

+ Các loại hạt óc chó, hạnh nhân, thông, bí, hướng dương, mè, đậu phộng.. nên luộc ~10 phút hoặc rang thơm trước (khử dầu khử tanh) rồi thêm nước đun sôi để ấm xay nhuyễn và lọc, không đun lại sẽ bị lợn cợn, dễ tách nước.

+ Ngũ cốc và hạt cũng có thể kết hợp một nửa rang một nửa để nguyên ráo sau ngâm.

+ Mình ngâm hạt qua đêm và chế biến sáng ra, nên lọc bằng túi lọc chuyên dụng sẽ cho độ mịn như ý, mọi dụng cụ nên được khử trùng nước sôi khi làm.

+ Tỉ lệ thường là 1 cái 10 nước, sẽ cho thành phẩm có độ đậm đặc vừa phải.

+ Máy làm sữa mình dùng loại xay sinh tố bình thường (Magic Bullet - nhiều cối và ca đựng rất tiện), nếu có điều kiện dùng máy chuyên làm sữa hạt của Philips hoặc Blustone sẽ nhàn và tiết kiệm thợ gian, nhiều mẹ review Philip HD2072 vì nó có chức năng easy clean, tiết kiệm thời gian, công sức cho mẹ bỉm sữa bận rộn.

3. Bảo quản: Sau khi để nguội cho sữa vào chai thủy tinh vặn chặt nắp để ngăn mát tủ lạnh 2 ngày, nên dùng chai có dung tích nhỏ vừa phải, tránh trường hợp mở ra mở vào nhiều sẽ nhiễm vi khuẩn từ không khí và thay đổi nhiệt độ. Với các sữa thêm rau củ quả nên dùng trong ngày vì nhanh hỏng hơn. Với các bé mang sữa đi học, cần có túi giữ lạnh vì để nhiệt độ thường đến chiều là hỏng.

Ngoài việc ăn dặm, bé còn được thưởng thức các món sữa hạt hàng ngày.

- Với các bé hay bị táo bón nên cho con uống loại sữa hạt gì?

- Yến mạch, mận khô là 2 siêu thực phẩm giúp giảm táo bón hiệu quả. Mẹ có thể linh hoạt kết hợp yến mạch với các loại củ quả rau, mận khô với các loại hạt dinh dưỡng.

- Những mẹ muốn con tăng cân nên uống loại sữa hạt gì?

- Sữa hạnh nhân là lời khuyên hàng đầu, bên cạnh đó là các loại sữa từ hạt giàu chất béo (óc chó, gai dầu, macca...). Mình nghĩ ngoài chế độ và khẩu phần, thành phần ăn thì tâm lý và vận động tốt cùng kết hợp sẽ mang hiệu quả tối ưu.

- Cảm ơn chị đã dành thời gian chia sẻ kinh nghiệm làm sữa hạt vô cùng hữu ích.

Tham khảo công thức, cách làm các món sữa hạt của chị Vân Anh làm cho con:

Sữa yến mạch chuối. Cách làm: Yến mạch xay, lọc, đun lên sệt như làm đậu hũ vậy, để nguội. Chuối thái miếng nhỏ, thêm 1 lát mỏng cùi bơ sẽ rất ngon, lên màu cũng đẹp hơn, 1 ít whipping cream hoặc tự làm kem tươi theo công thức sau: - Sữa tươi đun sủi lăn tăn đổ vào gelatine lá đã ngâm tan sẵn, dùng phới đánh đều, cho vani và đường xay, lại đánh đều, khi nào thành hỗn hợp sệt thì bỏ vô tủ lạnh, đậy kín nha, 10p lại đem ra đánh đều. - 1 tiếng rưỡi sau bỏ bát kem ra ngâm vào âu nước lạnh 30p, rồi đánh đều liên tục, phới đánh trứng cũng phải lạnh, đánh càng mạnh càng tốt. Hoàn thành bỏ hũ thủy tinh cho ngăn mát tủ lạnh ăn dần, làm kem hay trộn mứt ăn bánh mì.

Sữa gạo và đậu cúc.

Sữa đậu gà mix bơ hạt điều.

Sữa đậu lăng đỏ, diêm mạch, cốt dừa Cách làm: Đậu lăng đỏ loại đã tách vỏ ngâm 8h, quinoa ngâm 4h, cả 2 cần đãi sạch, sử dụng rây là tốt nhất sẽ không lọt quinoa, để ráo. Bắc bếp đun tầm 20p cho đậu và hạt chín mềm, để ấm xay nhuyễn, lọc cốt hoặc không cần, hòa chung nước cốt dừa tươi để tủ ngăn mát hoặc cốt dừa trữ đông dạng viên đá, tan dần vừa mát vừa thơm vừa bùi, không cần tạo ngọt.

Sữa đậu xanh, kiều mạch, bí đỏ Cách làm: Đậu xanh ngâm qua đêm, đãi sạch vỏ, để ráo, bắc bếp hầm mềm. Bí đỏ gọt vỏ, xắt miếng nhỏ, ninh chín. Kiều mạch ngâm ~15p, bỏ nước, đun tầm 15p cho nở. Có thể cho lần lượt vào cùng 1 nồi để ninh: đậu xanh sôi 15p, cho kiều mạch vào, sôi thêm 10p, cho bí đỏ, sôi 5p nữa tắt bếp để ấm. Xay chung 1 cối, lọc bỏ bã, có thể thêm bột quế hoặc vani tăng hương nồng nàn, một chút thốt nốt tăng vị ngọt ngào. Để ngăn mát và nhâm nhi rất tuyệt.

Sữa yến mạch, bí đỏ hạt gai dầu Cách làm: Yến mạch cán mỏng ngâm trong nước lọc ~ 15 phút, 1 ít hạt bí đỏ loại đã tách vỏ và sấy chín, 1 ít hạt gai dầu. Nếu là hạt yến mạch nguyên ngâm 6h, hạt bí nguyên ngâm 8h, sau đó bỏ nước ngâm. Yến mạch bắc bếp sôi tầm 5p, để ấm, xay nhuyễn, lượng nước gấp ba cái do yến mạch có chức năng tạo sánh. Hạt gai dầu và hạt bí Rapunzel không cần ngâm, cho trực tiếp vào cối xay luôn. Bé trên 1 tuổi dùng thêm các chất tạo ngọt tự nhiên, mình dùng mật gạo nâu hữu cơ (Rice malt syrip _ Pure Harvest), thơm và vị thanh thanh. Sau cùng, lọc lấy nước cốt bằng túi lọc. Điều kiện: mọi dụng cụ đều đã khử trùng và nước sử dụng là nước đun sôi để ấm. Bảo quản tốt nhất trong chai thủy tinh để ngăn mát, uống trong 1 ngày. Phần bã làm bánh cho con hoặc trộn dầu dừa/ sữa chua làm mặt nạ cho mẹ.

Sữa hạnh nhân, óc chó, đậu đen * Sữa hạnh nhận: Hạnh nhân thô ngâm nước lọc qua đêm (~8-12h), tỉ lệ nước gấp đôi hạt, nếu ko có nhiều thời gian có thể ngâm nước ấm sẽ giúp rút ngắn khoảng cách. Ngâm lâu quá sẽ khiến sữa không thơm. Sau đó luộc hạnh nhân ~10 phút, thực ra hạnh nhân là hạt có thể uống sống được nhưng cho bé uống thì cần làm chín. Để nguội bóc vỏ, thêm nước lọc (đã đun sôi để nguội) vào máy xay sinh tố (đã tiệt trùng) cùng 1 quả chà là xắt nhỏ, xay cho nhuyễn mịn. Lọc qua túi lọc chuyên dụng rồi rắc chút bột quế, trữ vào chai thủy tinh để ngăn mát tủ lạnh, dùng trong 2 ngày. Mình ko đun lại sau xay mà lựa chọn luộc trước rồi, vì loại sữa này rất dễ lợn cợn. * Sữa hạnh nhân, óc chó,đậu đen: Ở công thức sữa hỗn hợp, bạn cần thêm đậu đen (ngâm qua đêm, nên thay nước ngâm vài giờ 1 lần nếu có thời gian ngâm ngày) và óc chó (mình dùng loại không gia vị, đã chà vỏ, ngâm nước lọc 1h, nếu óc chó nguyên vỏ vừa bóc tách khỏi hạt thì ngâm bằng thời gian hạnh nhân -8h). Bỏ nước ngâm, rửa sạch, để ráo. Đậu đen cho lên bếp đun nhỏ lửa khoảng 25_30p (muốn tiết kiệm thời gian có thể hầm sẵn bằng nồi áp suất các loại đậu và cho khay trữ đông). Nguội chút cho cả nước cả cái đậu vào máy xay nhuyễn, lọc qua túi lọc. Óc chó luộc 10p như hạnh nhân rồi cũng xay nhuyễn, không cần lọc. Lấy cả 3 loại nước cốt hòa cùng nhau, không cần đun lại, có thể thêm vani rất thơm, không khác loại của Hàn Quốc bán rất nhiều ở các shop. Riêng chất tạo ngọt mình đã dùng chà là các bạn có thể thử thay bằng mật gạo nâu (Rice malt syrip _ Pure Harvest) vị rất thanh hoặc đường thốt nốt hữu cơ để đảm bảo chỉ số đường huyết thấp.

Sữa hạt sen, khoai lang Dành cho những ngày con khó ăn khó ngủ. Sẽ thật tuyệt nếu chọn được sen tươi vừa hái ngoài đầm, bóc vỏ, xuyên tâm, ngâm 30p, để ráo. Nếu là sen khô ngâm qua đêm. Khoai chọn được khoai lang mật sẽ cho vị ngọt ngon và quánh dẻo, gọt vỏ thái lát mỏng, ngâm nước muối thật loãng cho hết nhựa. Nấu hạt sen trước, sôi nhỏ lửa tầm 15 phút thì thêm khoai lang, đun 10 phút nữa, không thêm vị. Để ấm, xay nhuyễn và lọc qua túi lọc lấy cốt. Thành phẩm thơm mùi dân dã mà bổ dưỡng vô cùng.

Sữa hạt điều, kỷ tử, mật ong Cách làm: Hạt điều thô (đã bóc vỏ, không gia vị) ngâm nước lọc 10-15p, chưa bóc ngâm 2_2,5h. Bỏ nước ngâm, luộc 10 phút, để ấm, xay mịn, không cần lọc. Kỉ tử ngâm nước ấm khoảng 15 phút cho mềm, xay nhuyễn, lọc cốt bỏ bã qua túi lọc để thành phẩm sữa không cợn, hòa chung cốt hạt điều và chút mật ong cho hấp dẫn.

Mỹ Anh - (Ảnh NVCC)

Theo Đời sống & Pháp lý