Bà mẹ trẻ Nguyễn Thị Vân Anh hiện đang là nghiên cứu viên chuyên ngành Việt Nam học. Chị sống cùng chồng và một bé trai 14 tháng tuổi ở Hà Nội. Ngoài việc học tập, chăm sóc gia đình, chị luôn muốn được đồng hành cùng con từ những điều nhỏ nhất. Xây dựng thực đơn hàng ngày với đa dạng các loại sữa hạt cũng là một trong những cách giúp bé có thêm nguồn dinh dưỡng an toàn cho việc phát triển toàn diện.
Chị Vân Anh và con trai. |
Bố và con trai. |
Cùng trò chuyện với chị Vân Anh để có thêm kinh nghiệm làm sữa hạt đúng cách cho con:
- Chào chị, chị có thể cho biết lý do đặc biệt gì giúp chị quyết định làm sữa hạt cho con?
- Cơ duyên đưa mình đến với sữa hạt không phải tình cờ. Ngày mình còn nhỏ, mẹ mình hay làm sữa bắp, sữa gạo mỗi cuối tuần. Hương vị dân dã đó theo mình tới giờ, khi đã làm mẹ và có con đang ở tuổi ăn dặm. May mắn là càng tìm hiểu mình càng thấy sữa hạt rất bổ dưỡng - giàu calci, protein và chất xơ, lại lành tính hơn sữa bò trong bối cảnh biến đổi gen và mặt trái của chăn nuôi công nghiệp. Tùy sự kết hợp hạt, đậu với ngũ cốc, rau củ quả sẽ cho thành phẩm là những hương vị rất riêng.
- Thời gian đầu con phản ứng thế nào khi mẹ cho uống sữa hạt? Chị cho con uống sữa hạt từ khi con bao nhiêu tháng tuổi?
- Bé con nhà mình trải nghiệm sữa hạt lần đầu khi 6,5 tháng tuổi. Mới đầu chỉ là sữa yến mạch, sữa hạt sen và sữa bắp, không kết hợp củ quả cũng không thêm gia vị. Đặc điểm của sữa hạt là độ sánh, sệt, gần như cháo rây loãng cho trẻ mới bắt đầu ăn dặm kiểu Nhật, vì vậy bé rất hợp tác.
Bé nhà chị rất thích các món sữa hạt mẹ làm. |
- Khi làm sữa hạt cho con cần chú ý gì khi ngâm hạt, nấu sữa, pha chế để giúp sữa ngon, đảm bảo dinh dưỡng?
- Khi làm sữa hạt cho con, mình cũng tìm hiểu khá kỹ lưỡng việc chế biến như thế nào cho đúng cách:
1. Ngâm hạt: Các loại hạt và ngũ cốc đã được tạo hóa thiết lập cơ chế tự bảo vệ, đến khi gặp điều kiện thích hợp mới nảy mầm. Khi chưa qua xử lý, trong nó có chứa nhiều chất ức chế dinh dưỡng và chất độc, chính là chất ức chế enzyme - làm khó tiêu; phytates (phytic acid) - giảm hấp thụ và dễ thiếu hụt khoáng chất; polyphenol (tannin), và goitrogens.
Việc ngâm hạt sẽ giúp: trung hòa chất ức chế enzyme, loại bỏ hoặc giảm phytic acid và tannin, khuyến khích sản xuất enzyme có lợi, phá vỡ gluten giúp dễ tiêu, làm cho protein ở dạng dễ hấp thụ, phòng ngừa thiếu hụt khoáng chất và loãng xương...
Mỗi loại hạt sẽ có thời gian ngâm khác nhau (bảng Việt hóa đi kèm), và còn tùy nguyên liệu mẹ chọn: kê đã tách vỏ hoặc chưa, yến mạch nguyên hạt hay cán mỏng, hạt bí đã sấy hay còn sống... Thời gian ngâm có thể rút ngắn khi sử dụng nước ấm. Nếu ngâm hạt trong thời tiết quá nóng buộc phải di chuyển đến chỗ mát, nên phủ thêm lớp vải màn tránh bụi, khuyến khích thay nước vài lần lúc ngâm.
Các chuyên gia thực dưỡng khuyên nên sử dụng nước muối hoặc nước ấm hòa dung dịch có tính axit, ví dụ chanh hoặc dấm táo. Sau khi ngâm cần loại bỏ nước ngâm, đãi sạch, để ráo, khi đun vớt bỏ bọt. Có thể lưu trữ trong tủ lạnh để sẵn dùng hoặc rang thơm nhẹ. Nếu có thể ngâm nảy mầm là tốt nhất, giá trị dinh dưỡng sẽ gia tăng gấp bội, để nảy mầm sau quá trình ngâm như bảng hướng dẫn, mẹ cần vớt ra để ráo, rải hạt lên khăn xô mỏng, trong hộp mở nắp, để nơi thoáng khí, tránh ánh sáng trực tiếp, và tiếp ẩm thường xuyên bằng bình xịt phun sương.
Không mất nhiều thời gian vẫn làm được những món sữa hạt thơm ngon. |
Ngâm hạt. |
Chị Vân Anh còn làm sữa dừa mix với các món sữa hạt. |
2. Chế biến:
Chất tạo vị: Mình dùng chà là, kỷ tử, các loại quả mọng sấy khô, mật gạo nâu, mật ong, đường dừa, đường thốt nốt; tùy màu và vị sữa mong muốn mà mẹ phối hợp. Trẻ trên 1 tuổi mới nên sử dụng các chất tạo ngọt như mật và đường nha. Có thể dùng thêm các loại bơ (bơ dừa, bơ hạt bí nảy mầm, bơ đậu phộng, bơ hạnh nhân) sẽ cho sữa vị béo và thơm ngon lạ.
Chất tạo hương: Chiết xuất vanilla và bột quế, lá nếp, sẽ cho hương ngây ngất.
Kết hợp: Điều này mình học từ Thực dưỡng: Protein động vật hay thực vật được cấu tạo bởi các axit amin nối với nhau, tưởng tượng protein là một đoàn tàu thì các axit amin chính là các toa của đoàn tàu. Protein động vật có cấu trúc phức tạp mà đầy đủ axit amin, trong khi đó các loại đậu thiếu axit amin tên méthionine mà lại giàu axit amine tên lysine, còn ngũ cốc ngược lại, ít axit amin tên lysine nhưng giàu axit amin tên méthionine. Việc kết hợp 1 phần đậu, hạt và một phần ngũ cốc sẽ giúp có đủ 2 loại axit amin là méthionine và lysine, ghép lại thành protein giống của động vật.
Nên kết hợp các loại ngũ cốc và hạt, đậu có độ nở/bột cao tức đặc, sánh, sệt (đậu gà, đậu lăng, yến mạch, hạt sen, đậu đen, đậu đỏ, đậu xanh...) với hạt có tính dầu (macca, óc chó, gai dầu, bí, hướng dương...) sẽ dễ uống và tăng độ ngậy. Hạt có tính béo với đậu, hạt có tính thanh giúp trung hòa tránh ngấy; hay ngũ cốc với rau, củ, quả theo mùa (phổ biến là bơ, thanh long đỏ, xoài, khoai lang tím/mật, bí đỏ, bắp...) giúp dễ tiêu hóa.
Chế biến:
+ Các loại hạt óc chó, hạnh nhân, thông, bí, hướng dương, mè, đậu phộng.. nên luộc ~10 phút hoặc rang thơm trước (khử dầu khử tanh) rồi thêm nước đun sôi để ấm xay nhuyễn và lọc, không đun lại sẽ bị lợn cợn, dễ tách nước.
+ Ngũ cốc và hạt cũng có thể kết hợp một nửa rang một nửa để nguyên ráo sau ngâm.
+ Mình ngâm hạt qua đêm và chế biến sáng ra, nên lọc bằng túi lọc chuyên dụng sẽ cho độ mịn như ý, mọi dụng cụ nên được khử trùng nước sôi khi làm.
+ Tỉ lệ thường là 1 cái 10 nước, sẽ cho thành phẩm có độ đậm đặc vừa phải.
+ Máy làm sữa mình dùng loại xay sinh tố bình thường (Magic Bullet - nhiều cối và ca đựng rất tiện), nếu có điều kiện dùng máy chuyên làm sữa hạt của Philips hoặc Blustone sẽ nhàn và tiết kiệm thợ gian, nhiều mẹ review Philip HD2072 vì nó có chức năng easy clean, tiết kiệm thời gian, công sức cho mẹ bỉm sữa bận rộn.
3. Bảo quản: Sau khi để nguội cho sữa vào chai thủy tinh vặn chặt nắp để ngăn mát tủ lạnh 2 ngày, nên dùng chai có dung tích nhỏ vừa phải, tránh trường hợp mở ra mở vào nhiều sẽ nhiễm vi khuẩn từ không khí và thay đổi nhiệt độ. Với các sữa thêm rau củ quả nên dùng trong ngày vì nhanh hỏng hơn. Với các bé mang sữa đi học, cần có túi giữ lạnh vì để nhiệt độ thường đến chiều là hỏng.
Ngoài việc ăn dặm, bé còn được thưởng thức các món sữa hạt hàng ngày. |
- Với các bé hay bị táo bón nên cho con uống loại sữa hạt gì?
- Yến mạch, mận khô là 2 siêu thực phẩm giúp giảm táo bón hiệu quả. Mẹ có thể linh hoạt kết hợp yến mạch với các loại củ quả rau, mận khô với các loại hạt dinh dưỡng.
- Những mẹ muốn con tăng cân nên uống loại sữa hạt gì?
- Sữa hạnh nhân là lời khuyên hàng đầu, bên cạnh đó là các loại sữa từ hạt giàu chất béo (óc chó, gai dầu, macca...). Mình nghĩ ngoài chế độ và khẩu phần, thành phần ăn thì tâm lý và vận động tốt cùng kết hợp sẽ mang hiệu quả tối ưu.
- Cảm ơn chị đã dành thời gian chia sẻ kinh nghiệm làm sữa hạt vô cùng hữu ích.
Tham khảo công thức, cách làm các món sữa hạt của chị Vân Anh làm cho con:
Sữa gạo và đậu cúc. |
Sữa đậu gà mix bơ hạt điều. |
Mỹ Anh - (Ảnh NVCC)
Theo Đời sống & Pháp lý
Nhận xét
Đăng nhận xét